Рӯзҳои 4- 5 июли соли равон чуноне иттилоъ дода будем дар меҳмонсарои "Пойтахт" -и шаҳри Душанбе ҳамойиши байнулмилалие зери унвони "Низоъ ва сулҳофарӣ дар Афғонистон; вазъ ва пешомад" баргузор гардид, ки дар кори он сиёсатмадорону коршиносон аз кишварҳои Ирон, Покистон, Русия, Афғонистон, Қазоқистон, Қирғизистон, Узбакистон ва Тоҷикистон ширкат намуданд. Генерал- полковник Асадуллоҳ Ҳабиби Кӯфӣ, собиқ муовини аввали вазири умури дохилаи Афғонистон низ дар ин ҳамойиши ҷаҳонӣ суханронии ҷолибе дошт, ки онро пешниҳоди хонандаи азизи "Миллат" мекунем:
Афғонистон дар сатҳи миллӣ тавони эҷоди сулҳро надорад, бӯҳрони ҳувият, бӯҳрони машруъият, бӯҳрони амният ва бӯҳрони мудирият чаҳор ҳалқаи ба ҳам пайваста, занҷири дасту пойгири ҷомеъа ва мардуми Афғонистон шудаанд. Кишваре, ки мо дар он зиндагӣ мекунем, ҳамон гуна ки аз чаҳор сӯй муҳот ва баставу пайваста ба хушкӣ аст, ба лиҳози сиёсӣ ва геополитикии минтақаи Осиёи марказӣ ҳам аз чаҳор гӯша ва чаҳор рух баста ба бӯҳрони эътимод ва муҳот ба бесуботии амиқ аст.
Мизи гирди байналмилалӣ, ҳозир таҳти номи "Вазъияти феълии чашмандози ҷанг ва эҷоди сулҳ дар Афғонистон ва минтақа" баргузор шудааст, бузургтарин талош ва муҳимтарин орзуи мо ва ҳама ҳамсоягони некхоҳи мо дар ин орзу, ки моро ҳамроҳӣ ва ёрӣ мекунанд, дастёбӣ ба сулҳ ва поён додан ба бӯҳронҳои гуногун дар Афғонистон аст.
Ростӣ, сулҳ чист ва дарки мо аз ин мафҳум чи гуна аст? Яке аз мушкилоти умда ва душворе, ки ҷомеъаи моро то реша фаро гирифтааст, иштибоҳотеанд, ки дар дарки мафоҳим сурат мегирад. Ва бар ҳамин асос кӯшишҳои мо низ ба натиҷа намерасанд. Ҳоло бубинем, ки сулҳ чист ва ҷанг аз кадом вожаҳост?!
Сулҳ ҳолате аст, ки адолат дар мудирияти ҷомеъа бар бинои манофеъ оҳоди мардумро мумкин ва муяссар мегардонад. Ба ибораи дигар, сулҳ вазъияте аст, ки ҷомеъа аз ҳолати бӯҳрон бадар ояд ва заминаи ҳамзистӣ, боҳамӣ, иттиҳод ва ҳамоҳангии умури мардум ба сурати одилона ва оқилона таъмин гардад. Сулҳ хатми ҷанг нест ва ҷомеъаи фоқиди ҷанг низ дар сулҳ қарор надорад.
Дар сад соли пасин даҳаҳои гуногунро дар набуди ҷанг сипарӣ кардем, вале сулҳи воқеъӣ надоштем.
Қатъи ҷанг танҳо пеши шарти оғози музокироти судманд барои таъмини сулҳи пойдор аст, ҷанг ҳолате аст, ки ҷомеъа воқеъияти хешро дар тибқи ҳақиқат мегузорад. Ва ҳақиқат низ чеҳраи ҷомеъаро барметобад. Ҷомеъаи мо саршор аз ҷанг ва тиҳӣ аз ҳамбоварӣ ва ҳамовозӣ дар сатҳи миллӣ аст.
Бо хушбоварӣ ва думболи орзу рафтан, на сулҳ мешавад, на хатми ҷанг, ҳамин ҳоло, ки мо барои сулҳ сухан мегӯем асбоби давоми ҷанг ва тадовуми бӯҳронҳои гуногун фароҳам шуда ва ниҳодҳо ва дастаҳое дар сатҳи миллӣ ва байналмилалӣ, даст андар кори баҳонасозӣ ва заминачинӣ барои он ҳастанд.
Ҷанг ва сулҳ дар меҳани мо монанди соя моро раҳо намекунад. То ба сулҳ мерасем, суботи сиёсии мо шикаста мешавад, то ба субот андеша мекунем, бӯҳрони ноошноӣ аз як сӯ вориди ҳарими мо мешавад ва дастҳои душманон дар остини дӯстӣ ба сӯи мо дароз мегардад ва мо низ далели суннати зиндагӣ ва маҳрумият аз инкишофи дониш ва тавсеъаи сиёсии бозори пурранги тавтеъа ва барномаҳои бӯҳронофарии душманони худро равнақ мебахшем.
Дар мавриди мардуми Афғонистон ин ҳақиқатро равшан кунем, ки онҳо на як миллат, балки пораҳои қавмӣ ва гурӯҳҳои мардумианд, ки бо ҳам намеҷӯшанд ва ба лиҳози отифӣ-ахлоқӣ ва равонӣ-маънавӣ худро тофтаҳои ҷудобофта аз ҳам намудор мекунанд. Сулҳи мо аз матни ҷомеъа ва аз жарфои муносиботи мардумӣ осебманд аст. То вақте, ки кӯчиҳо ба унвони як гурӯҳи иҷтимоӣ фоқиди мулкият ва назми зиндагӣ бошанд, таҳдиде барои мардуми кӯҳистон, ҳазористон ва баландиҳои маркази кишвар хоҳад буд.
То вақте ки ҷомеъаи ҳазора ҳам ба далели мазҳабӣ ва ҳам ба нисбати фарҳангӣ ба пуштунҳо ва ё аҳли тасаннун муровидаи хешовандӣ накунанд ва баръакси тасаннун ва ақвоми дигар ба онҳо ҳамҷӯшӣ ва нисбати хешовандӣ накунанд, миллат шудани мо мумкин нест. Бадбахтона дар ин маврид ҳеч гуна тадбир ва санҷише дар сатҳи миллӣ ба амал наомадааст.
Айби май ҷумла бигуфтӣ,
ҳунараш низ бигӯй,
Дафъи ҳикмат макун
аз баҳри дили омие чанд.
Вақте ба ҷанбаҳои иҷтимоии ҷанг назар мекунем, авомили сиёсӣ ва пайомадҳои ҷанг дар Афғонистонро ба диққат бишиносем, масъалаи фарҳанг ва инсониро ба унвони пояи бӯҳрони иҷтимоӣ ва тадовуми ҷанг ё ноҳамҷӯшии мардумӣ бидонем, авомили байналмилалӣ ва нақши онҳоро дар ҷанг ва сулҳи зидахл бидонем ва ангезаҳои муҳими сиёсиро бо диққат шиносоӣ кунем, иллат ва сабаби ҷанг қобили дарк мегардад.
Ман ба унвони як фарди низомӣ, бо таваҷҷуҳ ба таҷрибиёти сиёсии чаҳор даҳаи пасин дар Афғонистон, дар робита ба мулафаҳои сулҳ ва муфрадоти ҷанг, бо шинохте, ки аз ҷанг ва сулҳи Афғонистон дорам, яксари тарҳҳо ва пешниҳодҳои муайянеро пешкаши ин ҳамоиш мекунем, то бошад, ки ақли муштараки ҳамаи мо дар ин мизи ҳамсуханӣ, ҳамгироии мавзӯъро ба даст оварем ва равишу роҳкори асосии сулҳ ва давоми он дар Афғонистонро ба даст диҳем:
Шарҳи ҳол:
Асадуллоҳ ҳабиби Куфӣ соли 1963 дар вулусволии Куфоби Бадахшони Афғонистон ба дунё омадааст. Ӯ литсеи 12- соларо дар шаҳри Файзобод хатм карда, баъдан дар омӯзишгоҳи ҳарбии Балх таҳсил намудааст. Хатмкардаи Академияи ҳарбии ба номи Фрунзеи шаҳри Маскав мебошад. Ӯ ҳамчунин Академияи олии Вазорати корҳои дохилаи Иттиҳоди Шӯравиро ба итмом расонидааст. Асадуллоҳи Кӯфӣ дар вазифаҳои мухталиф аз афсари оддӣ шурӯъ карда то ба мақоми муовини аввали вазири умури дохилаи Афғонистон кор кардааст. Замони ҳукумати Наҷибуллоҳ дар мақоми сардори раёсати аслиҳа ва таъминоти низомии вилояти Бадахшон буда, дар ҳукумати устод Раббонӣ масъулияти Горди низомии раиси ҷумҳурро бар дӯш доштаааст. Дар даврони аввали қудрати Ҳомиди Карзай чанд муддат раиси техникаи вазорати умури дохилаи Афғонистон будааст. Феълан ӯ генерал- полковники мустаъфӣ буда, муовини раиси Бунёди ҳифзи сулҳи Осиё мебошад.